خبرگزاری راسک: از زمان تسلط مجدد گروه طالبان بر قدرت در افغانستان در ماه اسد سال ۱۴۰۰، استان قندهار شاهد یکی از گستردهترین و خاموشترین جنایات قومی بوده است. براساس اسناد و شواهد گردآوریشده توسط خبرنگاران خبرگزاری راسک و منابع موثق محلی، طالبان به همکاری نیروهای وفادار به خود از قوم نورزایی، روندی تدریجی اما هدفمند از نسلکشی قوم اچکزی را در این استان بهپیش بردهاند؛ روندی که اکنون، پس از گذشت نزدیک به چهار سال، به اوج بیرحمی و بیصدایی خود رسیده است. مناطق عمدتاً اچکزینشین در شهرستانهای ارغنداب، ژیری، دند و پنجوایی، از نخستین ماههای حاکمیت طالبان، بهطور مرحلهوار مورد حملات سازمانیافته قرار گرفتهاند. در این حملات، افراد مسلح طالبان با حمایت ساختارهای محلی امنیتی و استخباراتیشان، اهالی این مناطق را یا به قتل رساندهاند، یا با استفاده از فشارهای روانی، تخریب خانهها، آتشزدن مزارع و از بین بردن مواشی، آنان را به ترک مناطق آبا و اجدادیشان مجبور ساختهاند.
یکی از باشندهگان متواریشدهی شهرستان ژیری میگوید: «ما از آغاز تسلط طالبان احساس میکردیم که دیگر جایی برای زندهگی در خانهی خود نداریم. آرامآرام همهچیز ما را گرفتند زمین، آب، مواشی و در نهایت جانهای ما را.» تحلیلگران مسائل قومی در جنوب کشور باور دارند که طالبان در پوشش شعارهای شرعی و امنیتی، پروژهای خزنده اما دقیق از پاکسازی قومی را علیه اچکزیها به اجرا گذاشتهاند. این گروه با بهرهگیری از عناصر نورزایی در صفوف خویش که اکنون در بسیاری از سطوح رهبری محلی قندهار نفوذ دارند روند حذف فیزیکی و هویتی این قوم را از ساختار اجتماعی ولایت بهپیش میبرند. شاهدان میگویند که حتی حیوانات اهلی و داراییهای اقتصادی خانوارهای اچکزی نیز از این ویرانی در امان نماندهاند. خانههایی که روزگاری مظهر حیات و فرهنگ قومی بودند، اکنون به تپههایی از خاکستر بدل شدهاند. در مواردی، منابع استخباراتی تایید کردهاند که پس از پاکسازی مناطق از ساکنان بومی، افراد نورزایی و خانوادههای وابسته به طالبان در این خانهها اسکان داده شدهاند.
جامعهی جهانی تا اکنون واکنشی درخور به این فاجعهی انسانی نشان نداده است. در حالیکه صدها خانواده از اچکزیها آواره، پنهان یا ناپدید شدهاند، ساختار حاکم طالبان همچنان به سیاست انکار و خاموشی ادامه میدهد. این درحالیست که براساس کنوانسیون ۱۹۴۸ سازمان ملل متحد در مورد جلوگیری از نسلکشی، چنین اعمالی صراحتاً در ردهی جنایات بینالمللی قابل پیگرد قرار میگیرد. نهادهای حقوق بشری و مدافعان جامعهی مدنی افغانستان از سازمان ملل، شورای حقوق بشر و دادگاه بینالمللی جزایی (ICC) خواستهاند تا پروندهی نسلکشی قوم اچکزی در قندهار را بهگونهی عاجل مورد بررسی قرار دهند و عاملان آن را به عدالت بسپارند.
در شرایطی که طالبان خود را حاکم مشروع افغانستان میدانند و از «عدالت اسلامی» سخن میزنند، رفتار سیستماتیک آنان با اقوام غیروابسته، نشاندهندهی یک پروژهی نگرانکنندهی تصفیهی قومی در قالب نظام طالبانی است پروژهای که اگر مورد پیگرد و بازخواست قرار نگیرد، میتواند زخمهای عمیقتر و ناپایداریهای درازمدتی را در بافت اجتماعی افغانستان بهجا بگذارد.
خون، خاک و فراموشی؛ فاجعهای که بر سر قوم اچکزی در سکوت جهانی رخ داد
