صرف نظر از اینکه چه کسی بر افغانستان حکومت می کند، این کشور همیشه برای پاکستان یک مشکل بوده است. سیاستمداران امیدوار بودند که با بازگشت طالبان افغانستان به قدرت، مشکل حل گردد اما بالعکس، وضعیت بدتر شده است.
ظهور طالبان منعکس کننده شکست بزرگ‌تر افغانستان است که معماران متعددی دارد. سهم خود پاکستان در شکست ممکن است قابل بحث باشد، اما سیاست این کشور در قبال افغانستان چنین نبوده است. این سیاست از دهه ۱۹۹۰ شکست خورده بود، زمانی که مشاجره های تلخ افغانستانی ها در مورد اجرای توافقنامه پیشاور و مکه، که از طریق تلاش های دیپلماتیک پر زحمت پاکستان انجام شد، زمینه را برای درگیری های پایان ناپذیر در این کشور فراهم کرد.
پاکستان یکی از طرفین درگیری نبوده، اما بخش مهمی از آن بوده و در موفقیت طالبان نقش عمده داشته است که اکنون با عواقب آن روبرو هستیم. حقیقت این است که اگر طالبان افغانستانی وجود نمیداشت، تحریک طالبان پاکستانی هم وجود نمیداشت. آنها دو روی یک سکه هستند.
افغانستان چالش هایی را ایجاد کرده است که بر امنیت و آینده اقتصادی پاکستان و همچنین ثبات منطقه ای تأثیر می گذارد. اما اسلام آباد آن را تنها یک چالش امنیتی می داند.
ما نتوانستیم ببینیم که ظهور، سقوط و تجدید حیات طالبان در واقع محصول یک روند طولانی است که با سرنگونی سلطنت افغانستان در سال ۱۹۷۳ آغاز شد. تهاجم شوروی در سال ۱۹۷۹، جنگ آمریکا در افغانستان و جنگ علیه تروریسم، بر پویایی اجتماعی و سیاسی در افغانستان و پاکستان، به ویژه در میان جمعیت پشتون در امتداد مرز، تأثیر گذاشت.
این وضعیت جریان‌های جهادی/فرقه‌ای حاضر در پاکستان را قادر ساخت تا با دیگر سازمان‌های افراطی و شبه‌نظامی در منطقه و شبکه‌های فراملی مانند القاعده در آمیزند و افغانستان مأمن آن شبکه‌ها بخصوص بعد از تسلط طالبان تبدیل گردید. از زمانی که آنها قدرت را از دست دادند، جنگ طالبان نیز به جنگ آنها تبدیل شد.
درست است که طالبان به قدرت بازگشته اند اما مشروعیت و کنترل نظامی ندارند. می توان استدلال کرد که آنها از طریق یک معامله سیاسی پیروز میدان نبرد شده اند و هم اکنون با مقاومت احتمالی افغان ها و تهدیدهای جدید مانند گروه داعش مواجه شده اند. تردید وجود دارد که آنها بتوانند افغانستان را به ثبات برسانند و این مسئله پیامدهایی برای پاکستان خواهد داشت.
بدین ترتیب پاکستانی‌ها در سیاست خود در قبال افغانستان شکست خورده اند و آمریکایی ها و افغانستانی ها هم شکست خورده اند.
منبع: داون / ۱۵ مارچ ۲۰۲۳
https://www.dawn.com/news/1742238
